Zhang Zhisheng

Balozi Mdogo wa China, Zanzibar

"Hadithi ni mwalimu wetu bora, kila tunapoenda mbele, tusisahau njia tuliyopita. Haijalishi tunaenda mbali kiasi gani au tumekuwa na utukufu kiasi gani, hatupaswi kamwe kusahau maisha yetu ya nyuma na sababu iliyotufanya tuanze safari." — — Xi Jinping, Katibu Mkuu wa Kamati Kuu ya Chama cha Kikomunisti na Rais wa China.

Miaka 50 ya Karume Day, tunatakiwa kuenzi kumbukumbu ya Sheikh Abeid Amani Karume kiongozi mkuu wa Mapinduzi ya Zanzibar.Kwa wakati huu huu, pia ni wakati mwafaka wa kukumbuka Mapinduzi yalikuwa nini hasa, kwa nini yalitokea, na yameleta nini kwa kizazi kipya cha sasa. Sheikh Karume kwa kuwa ni rafiki wa dhati wa watu wa China, nachukua nafasi hii maalum kuenzi kumbukumbu ya mchango wake mkubwa katika uhusiano wa China na Zanzibar.

Kabla ya mwaka 1964, watu wa Zanzibar walikuwa chini ya utawala wa kikatili wa wakoloni wa Kiingereza na mabwana wa kisultani. Wakati huo, chini ya asilimia 20 ya jumla ya wakazi 300,000 katika visiwa vya Unguja na Pemba walidhibiti zaidi ya asilimia 80 ya ardhi. Huku zaidi ya asilimia 80 ya watu wakimiliki chini ya asilimia 20 tu ya ardhi. Biashara ya karafuu, chanzo kikuu cha mapato kwa wakazi wa visiwani, ilihodhiwa na matajiri wachache. Lakini watu wengi wenye bidii hawakuweza kupata chakula na mavazi ya kutosha. Wengine hata walikuwa na ndizi na mihogo tu kuishi.

"Palipo na ukandamizaji, kuna upinzani." Alisema mwenyekiti Mao Zedong. Watu wa Zanzibar walikuwa wajasiri. Walipigania sana ukombozi wa taifa na uhuru, kama vile mawimbi ya maji kwenye Bahari ya Hindi. Viongozi wa kisiasa walijaribu kila njia kupata haki zao halali kupitia bunge, lakini haikufanya kazi. Hatimaye, Januari 12, 1964, wakaaji wa visiwa hivyo walianzisha Mapinduzi na kuwa mabwana wa visiwa vyao kwa mara ya kwanza.

Sheikh Abeid Amani Karume alikuwa mwanamapinduzi aliyedhamiria kwa ujasiri mkubwa. Chini ya uongozi wake, watu wa Zanzibar waliufukuza utawala wa kikoloni wa Muingereza, wakauponda utawala wa vibaraka, na kutaifisha ardhi yote. Walitetea kwa uthabiti mamlaka na heshima ya taifa, walipinga ubeberu wa Magharibi, na kubomoa kile kilichoitwa "Kituo cha Kufuatilia Satelaiti", ambayo ilianzishwa kwa siri na Marekani. Siku moja, mafundi wote wa Uingereza katika bandari ya Malindi walijiuzulu ghafla kwa kulipiza kisasi. Walidhani operesheni ya bandari ingeanguka bila wao. Lakini Rais Sheikh Karume alijiandaa vya kutosha, na wafanyakazi wa ndani walifanikiwa kuendesha meli bandarini. Wakoloni walishindwa vibaya. Mapinduzi yameacha sura tukufu katika Vuguvugu la Ukombozi wa Bara la Afrika na kuwatia moyo sana wananchi wa Bara la Asia na Afrika katika mapambano yao ya kupinga ukoloni na ubeberu. Ujasiri, fikra na busara alizozionyesha Sheikh Karume zinaendelea kung'ara katika ulimwengu unaoendelea hadi sasa.

Sheikh Karume alikuwa kiongozi wa kimkakati mwenye dira. Alisema, "Mapambano ya kudai uhuru yalikuwa magumu, lakini uimarishaji na kuhifadhi uhuru huo unahitaji umakini." Katika kutarajia hali mbaya na yenye utata ya kimataifa, yeye, pamoja na Mheshimiwa Rais Mwalimu Julius Nyerere, walitoa Tamko la kihistoria kuhusu Muungano wa Tanganyika na Zanzibar, hivyo kuanzisha Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Hakujali uwezo wake binafsi, Alichowaza tu ni mustakabali wa taifa lake. Wananchi wa Bara na Zanzibar walikuwa wakitembea bega kwa bega kwenye njia ya umoja, kujitegemea na maendeleo ya pamoja. Baada ya juhudi za miaka mingi, kanuni ya Umoja imekita mizizi nchini Tanzania na kuwa kielelezo cha kipekee cha mshikamano na udugu barani Afrika.

Sheikh Karume alikuwa mzalendo mwadilifu na mtu wa kupendeza. Watu wengi walimstaajabia na kumpenda kwa huruma na uadilifu wake. Alifurahia kuketi na watu wa kawaida, kucheza mchezo wa kitamaduni wa Bao, kutembea, na hata kuendesha baiskeli. Katika muda wa miaka minane ya uongozi, aliungana na kuwaongoza watu katika kujitegemea, kuendeleza uchumi, kuinua hali ya maisha, na kujitahidi kuondokana na umaskini, magonjwa, na ujinga. Hakuacha juhudi zozote katika ujenzi wa nyumba, kuendeleza miundombinu, kilimo, maji, elimu, ajira, huduma za afya na matunzo ya wazee, ili kuwahakikishia maisha yenye staha wananchi wa Zanzibar. Miezi miwili tu baada ya Mapinduzi, aliiagiza serikali kujenga nyumba za kulea wazee na shule za watoto.

Sheikh Karume alikuwa mtetezi wa utamaduni wa taifa. Mara tu baada ya Mapinduzi ya mwaka 1964, alitangaza kufuta majina yote ya majengo, maeneo na barabara zilizobeba maana za kikoloni au kimwinyi, na badala yake akaweka majina ambayo watu walipenda. Kwa hivyo jina la "Uwanja wa Mao Zedong". Baadaye mwakani, alitangaza katika hadhira ya watu elfu ishirini kwamba Kiswahili kitakuwa lugha ya taifa kama njia muhimu ya kurejesha heshima ya taifa. Muda mfupi baadaye, matangazo ya redio, mihadhara ya shule za msingi, matangazo ya serikali, na alama za mbao mbele ya ofisi za serikali zote zilikuwa katika Kiswahili. Watu ambao hawakuweza kupata kazi kwa sababu ya Kiingereza chao duni hapo awali walianza kufanya kazi za staha sasa. Watu wa Zanzibar waliona kweli wamekuwa mabwana wao wenyewe. Kwa juhudi kubwa za viongozi waliomfuata, Kiswahili kimekuwa fahari ya Watanzania na kukuzwa na kuwa lingua franka ya Afrika Mashariki. Hivi majuzi, Umoja wa Afrika umeorodhesha Kiswahili kuwa mojawapo ya lugha zake za kazi.

Sheikh Karume alikuwa rafiki wa dhati wa Wachina. Alivutiwa na Mwenyekiti Mao Zedong na Waziri Mkuu Zhou Enlai na kuunga mkono mfumo wa kisiasa wa kijamaa wa China. Alitoa mchango mkubwa katika uhusiano wa kirafiki kati ya China na Tanzania. Alithamini sana msaada uliotolewa na serikali ya China bila malengo yoyote ya ubinafsi au hali ya kisiasa. Kwa moyo mkunjufu aliwaalika wahandisi, madaktari, wataalamu wa kilimo na viwanda kutoka China kwenda Zanzibar. Alisema mara nyingi kwamba China ni rafiki wa kweli wa Zanzibar, na China daima itatoa mkono wa kusaidia pale inapohitajika zaidi. Alifurahi kukutana na karibu kila mtaalam wa Kichina aliyefika Zanzibar au anayekaribia kuondoka. Mara nyingi aliwaongoza mawaziri wa serikali ya Zanzibar katika kazi za kujitolea na wataalamu wa China na wakazi wa eneo hilo, kama vile kukata minazi, kuondoa vigogo vya miti ili kuunda maeneo ya ujenzi kwa ajili ya miradi ya misaada ya China kama vile kiwanda cha kutengeneza ngozi na viatu. Mara kwa mara alitembelea timu za madaktari wa China na timu za ujenzi kwa ajili ya huduma ya maji, viwanja vya michezo, mashamba na karakana ya dawa ili kuhakikisha wanasaidiwa na serikali ya Zanzibar kwa mazingira stahiki ya kazi na maisha. Mara kwa mara aliwapongeza wataalamu wa China kwa kutoa msaada wa mradi na mafunzo ya kiufundi na kuonyesha bidii na kujitolea kwa vijana wa Zanzibar.

Tunapotazama nyuma kwenye historia yetu, tunaweza daima kujifunza mengi kutoka kwa siku zilizopita, kuelewa sheria za historia, na kusonga mbele kwa ujasiri na nguvu. Ni miaka 50 tangu Sheikh Karume atutoke. Ingawa dunia imepitia mabadiliko makubwa sana na Tanzania imeingia kwenye mfumo wa vyama vingi vya siasa, urithi wa Sheikh Karume umekuwa zaidi ya siasa za chama chochote, na ni mali ya Watanzania wote.

Mheshimiwa Rais Hussein Ali Mwinyi amerithi urithi wa kiroho ulioundwa na Sheikh Karume. Tangu siku yake ya kwanza madarakani, ameweka mbele maslahi ya Wazanzibari wote. Amekuwa akiulinda kwa uthabiti Muungano wa Tanzania, akifanya kazi kwa bidii ili kuimarisha mshikamano na maelewano miongoni mwa jamii ya Zanzibar, kuzingatia maendeleo ya uchumi, kuimarisha miundombinu, kuboresha maisha ya watu, kulinda utamaduni na urithi ambao umepata ridhaa na kuungwa mkono na Umoja wa Wananchi.

Historia ni kioo kinachotuwezesha kuona sheria za kupanda na kushuka. Mwaka jana China iliadhimisha miaka 100 ya kuanzishwa kwa Chama cha Kikomunisti cha China (CPC), na wanachama wa chama hicho milioni 91 walifanya shughuli za masomo na elimu ya historia ya chama. Tangu mwaka huu, Kamati Kuu ya CPC imependekeza kufanya shughuli za elimu ya historia kama kazi ya kawaida ya Chama na jamii. Kwa kulinganisha kazi yetu ya sasa na historia, tunaweza kutazama mbali katika siku zijazo, kuelewa kwa nini tulifaulu jana na jinsi tunavyoweza kuendelea kufanikiwa kesho ili tusisahau kamwe matarajio yetu ya awali na kubeba kwa uthabiti utume uliotukuka wa kuunda maisha bora ya baadaye.

China na Tanzania ni nchi zinazoendelea, sote tunathamini historia, na tunakabiliwa na majukumu sawa ya kihistoria. Ulimwengu unashuhudia mabadiliko makubwa ambayo hayajaonekana katika miaka mia moja iliyopita. 

Ni lazima tuwe macho dhidi ya nguvu za kivita za Magharibi zinazoingilia mambo yetu ya ndani, zikiweka ubabe juu ya uhuru wetu, kueneza ukoloni mamboleo kwa jamii zetu, na kuchochea "mapinduzi ya rangi" dhidi ya utulivu wetu wa kisiasa na kijamii. Ni lazima pia tusimamie majaribio ya utawala wa muda mrefu, mageuzi na ufunguaji mlango, na uchumi wa soko. Ni lazima tuzuie hatari kama vile uvivu wa akili, kukosa roho, kukosa uwezo, kujitenga na watu na ufisadi. Rais Xi Jinping alikariri kuwa uungwaji mkono wa wananchi ni suala muhimu kwa uhai wa chama. Ni kwa kuwashinda watu tu ndipo Chama kinaweza kushinda matatizo yote na kubaki bila kushindwa.

Daima tukumbuke fikra na urithi aliotuachia Sheikh Karume, tuendelee kuwatumikia wananchi kwa moyo wote, tudumu kufanya kila jambo kwa ajili ya watu, tuwategemee watu, tuwaweke watu katika hadhi ya juu kabisa ya nyoyo zetu, tudumishe mwili na tuendelee kuwatumikia watu. Uhusiano wa damu na watu, daima kuwaongoza watu kupata maisha bora ndio lengo letu, na kuhakikisha matunda ya maendeleo yanashirikiwa kwa haki zaidi na watu wote. Kwa sasa, tuendelee na juhudi zetu za pamoja za kukuza maendeleo endelevu ya pamoja ya uhusiano wa kirafiki kati ya China na Tanzania, na hasa Zanzibar, tukishirikiana bega kwa bega kuelekea jumuiya ya China-Afrika yenye mustakabali wa pamoja katika zama mpya.